لنف ادم چیست؟

تعریف لنف ادم: لنف ادم تورم غیر طبیعی عضو، ناشی از تکامل ناقص بافت لنفاوی یا آسیب بافت لنفاوی می‌باشد. لنف ادم بیماری مزمن و آسیب رساننده ای می‌باشد. اگر چه لنف ادم بطور کامل قابل درمان نیست اما به راحتی می‌توان آنرا کنترل کرد.
بدون درمان موثر به تدریج عضو دچار لنف ادم بزرگ و بزرگتر شده و شروع به سخت شدن می‌کند. پوست متورم عضو ،قابلیت ارتجاع خود را از دست داده و به تدریج ظاهر آن تغییر می‌کند.
لنف ادم کنترل نشده می‌تواند سبب عفونت هایی شود که حتی زندگی را به مخاطره بیندازد. با درمان زود هنگام و مداوم پیشرفت بیماری بطور مشخصی آهسته شده و آسیب های بافتی به حداقل میرسد. هرچه درمان سریعتر آغاز شود شانس بهبودی بالاتر است.

انواع مختلف تورم:
تورم یا ادم پاسخ طبیعی بدن به یک آسیب مثلا “رگ به رگ شدن” می‌باشد. این تورم ناشی از جریان یک مایع کم پروتیین به ناحیه آسیب دیده است و قسمتی از روند بهبودی می‌باشد. در طی مراحل بهبودی آسیب ،مایع اضافی به تدریج از محل جذب شده و تورم از بین می‌رود. اما تورم ناشی از لنف ادم بدین گونه عمل نمی‌کند. این تورم توسط لنفی که قادر نیست از بافت خارج شود ایجاد می‌گردد. این مایع پر پروتئین محیط بسیار مناسبی را برای رشد باکتری ها فراهم می‌کند اگر میکروبی از طریق آسیب پوستی وارد عضو شود به سرعت در مایع لنفی تکثیر میابند و میتواند منجر به عفونت شدید شود.

انواع لنف ادم:
دو نوع لنف ادم وجود دارد. نوع اولیه و نوع ثانویه . نوع اولیه یک بیماری وراثتی است و نوع ثانویه ناشی از آسیب وارده به سیستم لنفاوی است. درمان های هر دو نوع این بیماری یکسا ن است اگرچه علل متفاوتی دارند.
لنف ادم اولیه: لنف ادم اولیه یک بیماری ارثی است. میزان ابتلا به آن از یک نفردر ۶۰۰۰ نفر در یک محل تا یک نفر از ۶۰۰ نفر در محلی دیگر متفاوت است. اغلب در تاریخچه فامیلی در چند نسل از اعضای خانواده زنی دیده میشود که پاهای چاقی دارد.
لنف ادم اولیه به علت اختلال در تشکیل عروق لنفاوی ایجاد می گردد و مشخصه آن شروع تورم از روی انگشتان پا و سپس پیشرفت آن به سمت بالاست. لنف ادم اولیه در هر سنی میتواند شروع شود.
این نوع را بر اساس سن بروز علایم تقسیم بندی میکنند.
نوعی لنف ادم مادر زادی بنام بیماری میلروی در زمان تولد وجود دارد و یا اینکه در ۲ سال اول زندگی بروز مینماید. گاهی اوقات در جنین از روی تورم انگشتان میتوان این بیماری را تشخیص داد. این تورم نیاز به بررسی های تشخیصی بیشتری بعد از تولد دارد زیرا ممکن است علامتی از بیماری های ژنتیکی مثل سندرم ترنر باشد سندرم ترنر تنها جنس مونث را گرفتار میکند و به علت نقش ژنتیکی رخ میدهد.
لنف ادم praecox این بیماری که بیماری مگ نیز نامیده میشود نوعی لنف ادم اولیه است که بین سنین بلوغ تا ۳۵ سالگی رخ میدهد. حدود ۷۵ درصد از تمام موارد لنف ادم اولیه در طی این سنین بروز میکند که قسمت اعظم آن حول و حوش بلوغ است. این بیماری ۴ برابر بیشتر در زنان دیده میشود و معمولا یک پا را درگیر میکند.
لنف ادم تاخیری یا tarda بعد از ۳۵ سالگی بروز میکند و میتواند یک پا یا هر دو را درگیر کند. هر دوجنس زن و مرد را گرفتار میکند که البته در زن ها بیشتر دیده میشود. شروع این بیماری معمولا ناگهانی و به دلایلی نا مشخص است. در بعضی از موارد ممکن است عامل کوچکی مثل گزش پشه شروع کننده تورم باشد که پس از بهبودی گزش تورم از بین نرفته و ادامه میابد.
لنف ادم ثانویه یک بیماری اکتسابی است که به علت آسیب سیستم لنفاوی ایجاد میشود که در کشورهای پیشرفته درمان سرطان ها مهمترین علت آن میباشد از علل دیگر میتوان بیماری انگلی فیلاریازیس را نام برد.

عوامل ابتلا به لنف ادم:
۱-درمان سرطان ها: موجب ایجاد اختلال جریان لنف در ناحیه تحت درمان به علت برداشتن غدد لنفاوی آن ناحیه، بیوپسی از غدد لنفاوی برداشتن پستان و یا جراحی های دیگر و رادیو تراپی خواهد شد.
۲-سوختگی ها میتواند مویرگ های لنفاوی را که زیر پوست قرار دارد آسیب برساند.
۳-اسکار یا جای زخم ها که میتواند جریان طبیعی لنف را بلوک کند.
۴-افزایش وزن که منجر به وارد آمدن استرس بیشتر به سیستم لنفاوی می‌شود.
۵-مشکلات جریان خون که منجر به تورم پا ها میشود استرس بیشتری بر روی سیستم لنفاوی وارد می‌کند.
۶-شکستگی ها، جا به جایی مفاصل میتواند موجب آسیب بافت لنفاوی شده و یا بر روی عروق لنفاوی فشار و استرس بیشتری وارد کند.
۷- فلج اندام ها، بی حرکتی که سبب کاهش حرکات عضلات می‌شود ، باعث کاهش فعالیت پمپ طبیعی عضله که به جریان لنف بسیار کمک می‌کند، می‌شود.

شروع تاخیری لنف ادم:
کار سیستم لنفاوی برقراری تعادل مایعات خارج و داخل بافت است تا زمانی که تعادل طبیعی مایعات برقرار است تورم ایجاد نمی‌شود. فاصله زمانی بین ایجاد آسیب لنفاوی و ظهور علایم لنف ادم فاز تاخیری latency phae نامیده می‌شود. این حالت را میتوان تشبیه کرد به یک وان پر از آب که قطرات اضافی آب موجب سرریز شدن آب به بیرون از وان می‌شود. به همین دلیل شروع لنف ادم همیشه بلافاصه بعد از واقعه مسبب ورم ایجاد نمیشود . لنف ادم ماهها یا سالها بعد میتواند ایجاد شود.
آیا میتوان از لنف ادم ثانویه پیشگیری کرد؟
تقریبا ۳۰ درصد از آنهایی که در معرض خطر لنف ادم ثانویه هستند عملا به سمت ورم عضو پیش می‌روند. اما واقعا عامل پیش بینی کننده ای وجود ندارد که نشان دهد چه کسی به لنف ادم مبتلا می‌شود،‌ چه کسی نمی‌شود. مواردی بوده است که ۳۰ سال بعد از واقعه ای که شخص را در معرض خطر ابتلا قرار داده لنف ادم شروع شده است.
چندین توصیه وجود دارد که تصور می‌شود میتواند از شروع لنف ادم جلوگیری کند. تاثیر بقیه توصیه ها از این مورد به خوبی اثبات شده نیست اما ارزش این را دارد که با رعایت کردن آن موارد خطر بروز لنف ادم را کاهش دهید. یادآوری این نکته ضروری است که اگر یک بار در معرض خطر بروز لنف ادم قرار گرفتید،‌ همیشه برای ابتلا به این بیماری در معرض خطر هستید.

مرحله بندی لنف ادم:
مرحله اول: در این مرحله بافت ها نرم است و pitting وجود دارد. تورم ممکن است بطور موقتی با بالا بردن عضو کاهش یابد. اما تورم به سرعت بازمیگردد. در این مرحله با درمان ، بهبودی به سرعت رخ میدهد.
مرحله دوم: لنف ادم بافت ها سفت تر به نظر می‌رسد. و با فشار وارد کردن بر عضو فرورفتگی کوچکی ایجاد میشود.
تغییرات بافتی در این مرحله ،‌خطر تورم بیشتر، فیبروز، عفونت و مشکلات پوستی را افزایش می‌دهد. فیبروز تشکیل بافت های شبیه به محل التیام زخم میباشد که سبب میشود بافت سخت شود.
مرحله دوم لنف ادم با درمان دقیق و مداوم بهبود می یابد.
مرحله سوم: لنف ادم و فیبروز بافتی موجب سفتی شدید و از بین رفتن خاصیت ارتجاعی و نرمال بافت می‌شود. این تغییرات سبب ایجاد چین هایی در پوست و عضو شده و ظاهر آن را نیز تغییر میدهد. افزایش این چین های پوستی سبب ایجاد عفونت های قارچی و زخم هایی میشود که به سختی بهبود می یابد. مرحله سوم لنف ادم با مراقبت و درمان دقیق رو به بهبودی رفته و میتواند از بدتر شدن و ضعیت عضو جلوگیری کند. اما به ندرت ممکن است به وضعیت قبلی برگردد.

مشکلات ناشی از لنف ادم:
لنف ادم فرد مبتلا را مستعد به مشکلات متعددی می‌کند.
۱-عفونت پوستی مثل سلولیت، بادسرخ، پای ورزشکار و قارچ ناخن
۲- ایجاد مشکلات ارتوپدی و بدتر کردن مشکلات ارتوپدی قبلی به علت متورم شدن عضو
۳-ایجاد مشکلات پوستی مثل فیبروز،‌ هیپرکراتوز(شاخی شدن پوست)
۴- لنفانژیوسارکوم: سرطان بسیار کشنده و خطرناک که در موارد لنف ادم درمان شده رخ می‌دهد.
این مشکلات ناشی از لنف ادم ممکن است دردناک، ناتوان کننده و یا حتی کشنده باشد. درمان و سپس انجام توصیه ای پزشک، درمانگر باعث کم شدن ورم عضو و کاسته شدن از خطر کلیه این مشکلات می‌شود.